Một
lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống hợp lý không chỉ ngăn chặn
cao huyết áp mà còn có thể giúp đảo ngược tình trạng bệnh lý.
Áp huyết cao
(AHC)
là một căn bệnh thầm lặng nhưng có thể gây ra
nhiều biến chứng nguy hiểm như suy tim, suy thận, nhồi máu cơ
tim, đột quỵ.
Bệnh
có thể diễn tiến qua thời gian dài mà không có biểu hiện gì cụ
thể. Có đến trên
1/3 số người bị AHC mà không biết mình bị bệnh. Do đó, việc tìm
hiểu những nguy cơ và
thay đổi lối sống
có ý nghĩa rất quan trọng trong việc phòng chống AHC. Theo một
số nghiên cứu khoa học phương Tây, chế độ
ăn nhiều thực phẩm thô,
rau quả, vận động và thực hành thư giãn
không chỉ
ngăn chận AHC mà còn có thể giúp đảo ngược tình trạng
bệnh lý.
Ăn
ít muối giúp giảm áp huyết.
Một nghiên cứu
của Viện Tim, Phổi và Huyết học Quốc gia ở Mỹ liên quan đến
những chế độ ăn uống ngăn chận cao huyết áp DASH (Dietary
Approaches to Stop Hypertension) đã cho thấy chỉ cần ăn giới hạn
muối trong khoảng 1500mg/ngày sẽ làm giảm đáng kể huyết áp ở cả
2 nhóm người, nhóm ăn theo chế độ thông thường cũng như nhóm ăn
theo chế độ kiểm soát huyết áp. Càng ăn ít muối huyết áp càng
thấp. Trong khi đó,
một khảo sát gần đây đã cho biết người
Việt chúng ta đang có khuynh hướng ăn khá nhiều muối.
Lượng muối trung bình mỗi người tiêu thụ từ 18 đến 22 g
mỗi ngày trong khi lượng khuyến cáo
không quá
5g. Người đang có áp huyết cao chỉ nên ăn khoảng 2 đến 3g mỗi
ngày. Ngoài việc
giảm lượng muối trong khi nấu nướng,
hạn chế
dùng thêm muối hoặc nước chấm ở bàn ăn, cần cẩn thận với những
loại thức ăn nhanh, những món ăn công nghiệp luôn có lượng muối
khá cao.
Muối
thường được đề cập trong chế độ ăn hàng ngày là muối ăn sodium
chloride (NaCl).
Tuy nhiên, có nhiều loại muối khác có cùng gốc Sodium tồn tại
trong các loại thức ăn, thức uống công nghiệp như monosodium
glutamate, sodium citrate, sodium bicarbonate. . cũng có tác hại
tương tự NaCl khi dùng nhiều. Theo
Drug Bulletin
(13#3:25), FDA, cơ quan quản trị thuốc và thực phẩm Mỹ cho biết
những
loại nước ngọt có gas,
các loại bia có hàm lượng Na còn cao hơn so với nhiều loại thực
phẩm công nghiệp khác. Đừng quên các loại thuốc tiêu
mặn, bột nở, bột nổi, loại bột làm sủi bọt cũng thuộc nhóm muối
gốc Na.
Rau quả, ngũ cốc giúp
giảm độ mỡ và điều hoà huyết áp.
Nhiều nghiên cứu khoa học khác nhau đều cho thấy chất xơ trong
rau quả và những loại ngũ cốc thô như gạo
lức, bắp lức, các loại đậu có
tác dụng
chuyển hoá các chất béo và làm hạ huyết áp.
Các chất xơ, nhất là chất xơ tan trong nước, có khả năng hút
nước và trương nở lên đến 8 hoặc 10 lần trọng lượng ban đầu, qua
đó có thể kết dính và đào thải nhiều cặn bả và chất độc hại ra
khỏi cơ thể. Đặc biệt, chất xơ
cũng thu hút những acids mật do cơ thể sản sinh ra để
tiêu hoá các chất béo và đào thải chúng ra ngoài theo đường
ruột. Điều nầy buộc
cơ thể huy động đến kho dự trữ cholesterol ở gan để tạo ra những
acids mật mới dẫn đến hạ độ cholesterol.
Những nghiên cứu của các bác sĩ Michael Murray, Joseph
Pizzorno và Dean Ornish,
những nhà khoa học về liệu pháp dinh dưỡng đối với bệnh tim mạch
đều khẳng định chế độ ăn nhiều chất xơ giúp giảm mạnh các chứng
cao huyết áp và ngăn chận hiệu quả các cơn đau tim.
Ngoài chất xơ và những vi chất khác, ăn nhiều rau quả
giúp bảo đảm chế độ nhiều Potasium và ít Sodium, yếu tố vô cùng
quan trọng việc ổn định huyết áp. Người ta cho rằng
nguyên nhân tỷ lệ cao huyết áp rất thấp,
chỉ khoảng 1%, ở
thời sơ khai và những người ăn chay là do họ ăn nhiều rau quả.
Nhiều loại
rau quả như khoai tây, bơ, dưa hấu, đậu nành có lượng K rất cao.
Đặc biệt, chuối[iv]
còn có tỷ lệ Potassium/ Sodium cực cao (396/1). Do đó, chuối có
tác dụng rất tốt trong việc hạ huyết áp và chống đột quỵ.
Lượng Potassium cao còn giúp bù trừ lại phần nào khuynh
hướng ăn vào lượng muối nhiều hơn khuyến cáo.
Ăn nhiều cá, hải sản,
giảm các loại thịt đỏ.
Thịt
và mỡ động vật nhất là các loại thịt đỏ như thịt heo, thịt bò và
các loại sữa và trứng
có hàm lượng mỡ bão hoà
cao là nguồn gốc phát sinh ra các chứng
xơ vữa.
Do
đó, các nhà khoa học khuyên
nên chuyển dần chế độ ăn
nhiều thịt sang ăn nhiều cá
và đạm thực
vật.
Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyên
chỉ nên giới hạn khẩu phần chất béo trong khoảng 30% năng lượng
ăn vào hàng ngày.
Theo Tiến sĩ Dean Ornish, một nhà tim mạch học nổi tiếng thế
giới về phương pháp “đảo ngược bệnh tim mạch” bằng liệu pháp tự
nhiên, những người bệnh tim không nên ăn quá 10% chất béo.
Nên
ăn chất béo có nguồn gốc thực vật, các loại dầu thực vật, dầu cá
và một số
hạt có chất béo như hạt mè, hạt hướng dương, hạt hạnh nhân.
Acid
béo omega 3 trong cá và các loại hạt có tác dụng làm hạ
cholesterol xấu,
tăng lượng cholesterol tốt và giảm nguy cơ máu đông.
Những loại
hạt này còn có nhiều
loại khoáng chất cần thiết để điều hoà huyết áp như magnesium,
potassium, calcium.
Ngược lại, thịt
và trứng
có nhiều chất mỡ bão hoà làm gia tăng lượng
cholesterol xấu (LDL)
đồng thời làm giảm lượng cholesterol tốt (HDL) có khả năng làm
sạch lòng mạch.
Lượng cholesterol xấu trong trứng còn cao hơn so với
thịt. Ngoài
ra, chất sắt trong các loại thịt đỏ có
độc tính rất cao do vai trò trung gian giúp cho LDL bám vào các
mảng xơ vữa dễ dẫn
đến cứng động mạch và tăng huyết áp.
Nếu ăn thịt, chỉ nên ăn một ít
thịt heo, bò đã lọc bỏ mỡ hoặc thịt trắng như gà, bồ câu đã bỏ
da, nội tạng.
Cần
cảnh giác với chất béo
xấu và một lượng muối đáng kể luôn tiềm ẩn trong những sản phẩm
thức ăn nhanh, thức ăn
công nghiệp.
Các loại đậu, nhất là đậu
nành và các sản phẩm từ đậu nành với nhiều chất xơ, chất khoáng
và những chất chống oxy hoá là một nguồn chất đạm và chất béo lý
tưởng cho phòng chống AHC.
Ngoài ra, ăn vài tép tỏi
trong mỗi bữa ăn có tác dụng kiện Tỳ, giải độc, tăng cường lưu
thông khí huyết, hổ
trợ làm hạ huyết áp và cải thiện độ mỡ trong máu.
Những
người có khuynh hướng ăn
nhiều thịt và mỡ động vật, thỉnh thoảng nên có chế độ thanh lọc
cơ thể. Có thể là nhịn ăn một buổi mỗi tuần và thay bằng uống
nước trái cây. Theo bác sĩ Frank Sacks,
M.D., chuyên gia dinh dưỡng trường Đại học Y Harvard
“Chỉ cần không ăn thịt và
những sản phẩm từ sữa vài lần mỗi tuần. Nếu mọi người đều làm
được điều nầy, tỷ lệ bệnh tim mạch sẽ giảm đáng kể”.
Thường ăn
canh
mộc nhĩ,
khổ qua
cũng có tác dụng rất tốt để giải độc, cải thiện độ mỡ trong máu
và làm hạ huyết áp.
Mộc nhĩ đen hoặc trắng 12g, Khổ qua (mướp đắng) 50g, Đậu
phụ 200g. Thêm gia
vị vừa đủ, nấu canh ăn hàng ngày.
Ngoài ra, người
AHC
được khuyên không nên hút thuốc, uống rượu.
Hút thuốc làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp và làm giảm
lượng oxy cần thiết đến các tế bào và các cơ quan. Đối với rượu,
nhiều nghiên cứu gần đây đều cho thấy mỗi ngày dùng khoảng 100g
rượu vang đỏ sẽ có lợi cho hoạt động của hệ tim mạch. Quả nho và
rượu nho, đặc biệt là trong
vỏ
nho và hạt nho có hàm lượng nhiều chất chống oxy hoá có thể giúp
làm tăng độ cholesterol tốt, giảm cholesterol xấu, bảo vệ thành
mạch máu để phòng chống các loại bệnh tim mạch.
Nói
chung, trường hợp nghiêm trọng, người bệnh cần tìm đến những
biện pháp cấp cứu của y học hiện đại.
Tuy nhiên việc điều trị căn cơ và tận gốc bệnh AHC phải
dựa vào một lối sống lành mạnh gồm chế độ ăn uống hợp lý, vận
động đều đặn và thực hành thư giãn.
Nguồn: (Ykhoa,net)
Tham khảo thêm các bài viết có nội dung liên quan đến chăm sóc sức khỏe người cao tuổi:
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét